σέριφος

Νησί των Κυκλάδων, που βρίσκεται μεταξύ Σίφνου και Κύθνου (έκταση 73,23 τ. χλμ.). Το νησί υπάγεται διοικητικά στην επαρχία Μήλου. Η οικονομία του στηρίζεται σε καλλιέργειες οπωρόδεντρων, λαχανοκηπουρικών και εσπεριδοειδών, περιορισμένης όμως έκτασης. Τα σημαντικότερα οικονομικά κέρδη των κατοίκων προέρχονται από την αλιεία. Στα τελευταία χρόνια, στο νησί, σημειώθηκε αξιοπρόσεχτη τουριστική κίνηση. Στη Σ. υπάρχουν σημαντικά κοιτάσματα σιδηρομεταλλευμάτων. Ιστορία. Πολλοί θρύλοι της ελληνικής μυθολογίας αναφέρονται στο νησί. Κατά την παράδοση, η Σ. ήταν πατρίδα της Δανάης και του Περσέα. Ο Ακρίσιος, βασιλιάς του Άργους, είχε κλείσει μέσα σε κιβώτιο την κόρη του Δανάη με το γιο της Περσέα και είχε ρίξει το κιβώτιο στη θάλασσα. Το ρεύμα έφερε το κιβώτιο στις ακτές της Σ. όπου το βρήκανε ψαράδες. Άλλη παράδοση αναφέρεται στο βασιλιά της Σ. Πολυδέκτη, ο οποίος απολιθώθηκε μόλις είδε το κεφάλι της Μέδουσας που είχε κόψει ο Περσέας. Από το σώμα του σχηματίστηκε ο πετρώδης όγκος της Σ. Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού είχαν αιολική και θεσσαλική καταγωγή, με ηγεμόνες το Δίκτυ και τον Πολυδέκτη. Η Σ. ήταν αυτόνομη ως τον 7o αι. π.Χ. αργότερα όμως εγκαταστάθηκαν εκεί Ίωνες και Αθηναίοι. Το νησί πήρε μέρος στο συνασπισμό της Δήλου και εγκαθιδρύθηκε εκεί δημοκρατία. Στους Περσικούς πολέμους οι κάτοικοι του νησιού πήγαν αρχικά με το μέρος των Περσών, αλλά στη ναυμαχία της Σαλαμίνας συμπολέμησαν με τους Αθηναίους, όπως επίσης και στη μάχη των Πλαταιών. Τον 4o αι. π.Χ. η Σ. ήταν υποτελής στην πτολεμαϊκή Αίγυπτο και αργότερα στους Ρωμαίους. Επειδή όμως οι Σερίφιοι συμμάχησαν το 88 π.Χ. με το Μιθριδάτη ΣΤ του Πόντου, η Ρώμη, για να τους τιμωρήσει, χρησιμοποίησε το νησί ως τόπο εξορίας. Ένας από τους εκεί εξόριστους υπήρξε ο ρήτορας Κάσ-σιος Σεβήρος. Το άγονο εξάλλου έδαφος του νησιού δεν συνηγορούσε στην καλή του φήμη, σε σημείο που οι Έλληνες πίστευαν πως και οι βάτραχοι της Σ. ήταν άφωνοι, και έτσι η φράση που επικράτησε «Σερίφιος βάτραχος» σημαίνει τον πολιτικό το στερημένο εξυπνάδας και εκείνον που υστερούσε σε ρητορική ικανότητα. Στο Μεσαίωνα η Σ. αποτελούσε μέρος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους (1204), το νησί κατακτήθηκε από Ενετούς δυνάστες, τους Μικέλη, Ιουστινιάνι, Γκίζη, Αδόλφι κλπ. ως το 1534 που κυριεύτηκε από τους Τούρκους του Χαϊρεδίν Βαρβαρόσα. Κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας και της Τουρκοκρατίας οι Σερίφιοι υποφέρανε γιατί οι κατακτητές λήστευαν κυριολεκτικά τους κατοίκους. Κατά τα Ορλωφικά καταλήφθηκε από τους Ρώσους που έμειναν εκεί τρία χρόνια. Με τη Συν-θήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή επιστράφηκε πάλι στους Τούρκους. Το 1821, με την έκρηξη της Επανάστασης, απομακρύνθηκαν από τη Σ. οι τουρκικές αρχές και το νησί βρήκε την ανεξαρτησία του. Κατά τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας πολλοί κάτοικοι του νησιού μεταναστεύσανε στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και στην Κωνσταντινούπολη. Αξιοθέατα. Με βάση τη Χώρα την πρωτεύουσα του νησιού, ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει τη γύρω περιοχή και ιδιαίτερα το χωριό Καλλίστο, με το φρουριακής αρχιτεκτονικής μοναστήρι των Ταξιαρχών (1600), όπου υπάρχουν τοιχογραφίες των Μαν. Σκορδύλη και Α. Γραικού. Αξιόλογη είναι και η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, που χτίστηκε μεταξύ 950 και 1000 και βρίσκεται στο γραφικό χωριό Παναγιά. Η εκκλησία αυτή είναι γνωστή κυρίως με την ονομασία Ξυλοπαναγιά. Η Χώρα επίσημα λέγεται Σέριφος και είναι έδρα της oμώνυμης κοινότητας (υψόμ. 312 μ.), στην οποία ανήκουν και τα χωριά Γαλανή (υψόμ. 200 μ.), Κένταρχος (60 κάτ., υψόμ. 240 μ.), Κουταλάς (26 κάτ., υψόμ. 15 μ.), Λιβάδι (υψόμ. 10 μ.), Μεγάλο Λιβάδιον (υψόμ. 5 μ.), Παναγία (139 κάτ., υψόμ. 360 μ.), Ράμος (υψόμ. 80 μ.), Μεγάλο Χωριό (υψόμ. 160 μ.), Άγιος Ιωάννης (14 κάτ.), Γάνεμα, η Μονή Ευαγγελίστριας, η Συκαμιά, ο Αβυσσαλός, η Μονή Ταξιαρχών και ο Πλατύ Γιαλός. Η Σέριφος είναι γραφικό νησί των Κυκλάδων με το όνομα του οποίου συνδέονται πολλοί θρύλοι της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Εδώ, δύο απόψεις της Χώρας, πρωτεύουσας του νησιού (Φωτ. Αϊβαλή). Η Σέριφος είναι γραφικό νησί των Κυκλάδων. Εδώ, άποψη της Χώρας, πρωτεύουσας του νησιού (Φωτ. Αϊβαλή). Η Σέριφος είναι γραφικό νησί των Κυκλάδων. Εδώ, άποψη της Χώρας, πρωτεύουσας του νησιού (Φωτ. Αϊβαλή). Φωτογραφία από την περιοχή Βαγιάς Σερίφου (φωτ. ΑΠΕ).

* * *

ή σερίφη, ἡ, Α

(κυρίως στη φρ.) «σέριφος [ή σερίφη] γραῡς»

α) είδος ακρίδας, η μάντις, κν. γνωστό σήμερα ως αλογάκι τής Παναγίας

β) (σκωπτικά) γεροντοκόρη.

[ΕΤΥΜΟΛ. Βλ. λ. σέρφος].